West-Papoea: worsteling met natuur, economie en gezondheid

j

1 aug, 2007

Worsteling met natuur, economie en gezondheid

Je zou maar een oorspronkelijke bewoner in West-Papoea zijn. Je woont in het laatste paradijs op aarde, in een van de rijkste gebieden ter wereld. Je hebt de natuur om je heen, en de tradities van je voorouders helpen je overleven als jager in het oerwoud of als visser op de eilanden. Je wilt zelf werken aan de toekomst. En dan ontdekt een commerciële buitenlandse maatschappij de rijkdom van het land waar je op woont. Wat dan? De bewoners van de Indonesische provincie West-Papoea (Papua Barat in het Indonesisch en voormalig Nederlands Nieuw Guinea *), hebben met deze situatie steeds vaker te maken.

Huidige situatie West-Papoea

Laten we beginnen bij de rijkdom: De opbrengsten van de rijke natuurlijke hulpbronnen (olie, gas, hout, vis, ertsen) komen nauwelijks ten goede aan de Papoeabevolking. West-Papoea is bijvoorbeeld al vele malen verdeeld in diverse concessies die aan de hoogste bieder verkocht kunnen worden; opbrengsten van mijnbouw en bosbouw komen ten goede aan externe, buitenlandse partijen. Een paar cijfers: Bedrijven in West-Papoea exporteerden in 2004 voor 1 miljard US Dollar aan koper, 100 miljoen US Dollar aan bosbouwproducten, 74 miljoen US Dollar aan vis en bijna 50 miljoen US Dollar aan olie [1].

De lokale bevolking heeft zelf te maken met een scala aan problemen. De weinige financiële en humanitaire hulp die al gegeven wordt, komt voornamelijk terecht in de grotere steden en niet in de binnenlanden waar het overgrote deel van de Papoea’s woont. Dit vergroot spanningen in de regio, mede veroorzaakt door de ongelijke samenstelling van de bevolking en door de gevoerde transmigratiepolitiek. Van de 2.35 miljoen bewoners is nog geen miljoen Papoea. Deze Papoea’s wonen voor 75% in de ‘buitengebieden’, en niet in de steden [2]. Rapportages van Amnesty International en onderzoek van dr. Kees Lagerberg berichten daarnaast over de systematische schendingen van de mensenrechten en twijfelachtige rechtsgang in West-Papoea. De omvang van het zwartboek van incidenten, zoals eerder aangeboden aan de internationale politiek, leidde al tot geschrokken reacties [3].

Ook de situatie in de gezondheidszorg in West-Papoea is slecht: Voorzieningen zijn geconcentreerd in steden en zijn nauwelijks voorhanden in het binnenland. De kindersterfte, ondermeer veroorzaakt door tropische ziekten en slecht drinkwater, is volgens de WHO 18%. In werkelijkheid is het percentage in het binnenland echter 30 tot 40%. Opnieuw enkele cijfers ter indicatie: 14.280 mensen in West-Papoea in de leeftijd van 15-49 jaar lijden aan AIDS [4]. Dit betreft 40% van alle AIDS patiënten in heel Indonesië. 660.000 mensen in West-Papoea zijn HIV geïnfecteerd, dit op een totale bevolking van 2,35 miljoen inwoners [5].

Onderwijs tenslotte, is in het binnenland niet of nauwelijks georganiseerd. Scholen staan leeg door gebrek aan leraren, en voor het vervolgonderwijs zijn jongeren aangewezen op de grote steden. Jongeren hebben dan ook zeer lage kansen op vervolgonderwijs. Na het volgen van onderwijs zijn de kansen nog steeds erg slecht. Van de ruim 10.000 jongeren in Papoea die in 2003 en 2004 met een bacheloropleiding een baan zochten, vonden er uiteindelijk 35 een baan in 2004 [6].

Hulp van buiten?

West-Papoea is een rijk gebied. De bovengenoemde exportcijfers ondersteunen dit. De natuurlijke rijkdommen van het gebied trekken buitenlandse maatschappijen aan. Van meest recente datum zijn de bekende Freeport mijn, een open mijn van 25.000 hectare waarbij na de Ertsberg nu de Grasberg wordt afgegraven om goud- en kopererts te delven, en de grote gasbel in Tangguh in de Berau-Bintuni Baai (Teluk Bintuni regio) die door een consortium van bedrijven wordt leeggehaald met een jaarlijkse voorspelde opbrengst van 7 miljoen ton vloeibaar gas [7]. De vraag die gesteld kan worden is op welke wijze de lokale bevolking hiervan profiteert. In beide ondernemingen participeert de Indonesische overheid voor respectievelijk 9.4% en 37,2% [8,9], in het geval van het Tangguh project via BP Indonesia. Een deel van de subsidies van de overheid komt mogelijk weer in West-Papoea terecht. Dat dit slechts een fractie zal zijn is duidelijk: kijk alleen naar de slechte situatie van de nutsvoorzieningen in West-Papoea, en het wordt zichtbaar dat hier zeer weinig aan uitgegeven wordt [10,11]. Zo helpen Nederlandse bedrijven, met hulp van Europese subsidies om de waterleidingen in grotere steden als Manokwari, Biak en Jayapura te renoveren [12]. De armoede index van West Papoea is 41,8 %, het nationale gemiddelde ligt op 18,2 % [2].

En andere hulporganisaties? Ook hiervan zijn voorbeelden helaas niet altijd zo mooi. Zo is er op het eiland Mansuar, 3 uur varen voor de kust van Sorong, een snelweg aangelegd over het eiland met subsidies van de Wereldbank. Op het eiland wonen enkele honderden mensen, is geen gemotoriseerd vervoer en kunnen alleen enkele toeristen naar een modern duikresort komen per boot. Waarom die asfaltweg over het eiland is aangelegd weet niemand, waarom de aanvraag is toegekend ook niet.

In het vrijwilligerswerk van NGO’s zien we ook misstanden, maar op kleinere schaal. Hulporganisaties uit Nederland hebben de opdracht van hun financiers om samen te werken met zogenaamde counterparts in het land waar hulp wordt gegeven. Vaak worden hiervoor bestaande stichtingen gevraagd of nieuwe stichtingen opgericht door de hulporganisaties. Deze counterparts bevinden zich vaak in de grotere steden: in de binnenlanden waar de hulp het hardst nodig is, bestaat geen infrastructuur (geen wegen, maar ook geen telefonie of internet) en is geen opgeleid kader aanwezig. Gevolg is dat veel hulp in de steden blijft steken, en niet in dat binnenland terecht komt.

De steden in Papoea zijn niet groot, dus vaak worden dezelfde contactpersonen benaderd om een rol te spelen als intermediair. Afgelopen jaar heeft de SDSP aangetoond, door een jurist in te schakelen, dat een intermediair, een Nederlandse persoon die in het gebied was gaan wonen, van diverse grote hulporganisaties fondsen heeft gehad zonder dat die hulporganisaties dat van elkaar wisten. Deze persoon was ook annex geraakt met een SDSP-project, en door navraag van de jurist is de situatie aan het licht gekomen. De fondsen van de grote hulporganisaties zijn verdwenen, de SDSP-fondsen zijn op tijd veiliggesteld [13].

Werken aan een nieuwe toekomst

West-Papoea is een fantastisch gebied dat het verdient om op de juiste manier geholpen te worden. De bevolking wil erg graag werken aan die toekomst, en wordt daarin door velen gesteund. Om de nieuwe toekomst te bereiken is het nodig om ook op het gebied van de ontwikkelingshulp een specifieke aanpak te kiezen. Hieronder volgen vijf stappen daartoe.

Ten eerste is het van belang om altijd initiatieven van de oorspronkelijke bevolking te kiezen. Op deze wijze is er direct commitment voor het idee en de realisatie daarvan. In het geval van de SDSP reizen vrijwilligers (op eigen kosten) af naar het gebied voor haalbaarheidsonderzoeken en het onderzoeken van de relaties met andere projecten en initiatieven.

Ten tweede is het belangrijk om gebruik te maken van de bestaande kanalen van katholieke en protestantse kerken. Dit zijn in West-Papoea vooralsnog de meest uitgebreide en betrouwbare netwerken van kennis en contacten. Zij geven dat ook aan: het is belangrijk niet als Nederlandse organisatie opnieuw het wiel uit te willen vinden. Als de bestaande netwerken gebruikt worden, kan de bevolking veel beter en sneller bereikt worden. Daarna kun je de lokale mensen begeleiden om dit bestaande netwerk over te nemen. Deze aanpak zou ook door andere organisaties gebruikt moeten worden.

Ten derde is het belangrijk om in West-Papoea te werken aan het opzetten van netwerken van projecten. De resultaten die de SDSP sinds 1995 in de Vogelkop heeft geboekt en de ervaring die daarmee is opgedaan worden nu gebundeld en de lessen worden benut in een breder verband. De individuele projectgestuurde aanpak maakt daarom nu steeds meer plaats voor een meer programmatische benadering. Hierbij geven we aandacht aan hoe de ‘losse’ projecten en de uitvoerende organisaties elkaar kunnen versterken op bijvoorbeeld bestuurlijk, organisatorisch en uitvoerend gebied.

Ten vierde zou de landelijke politiek nog meer gerichte aandacht moeten geven aan de kleinere, professionele ontwikkelingsorganisaties. Minder fondsen naar de grote instituten, en meer kansen en mogelijkheden voor de kleinere organisaties die zich keer op keer bewijzen met projecten waarmee de lokale bevolking rechtstreeks ondersteund wordt: scholen bouwen, medische hulpposten neerzetten, aankopen van het eerste vee voor boeren en aandacht voor schoon water.

Ten vijfde is het voor de kleinere en meer gespecialiseerde organisaties van belang ook in Nederland te werken aan de vorming van samenwerkingsverbanden en betere netwerken in Nederland. Zo heeft de SDSP het initiatief genomen tot het vormen van een federatieve samenwerkingsvorm, waarbij het doel is de krachten te bundelen in Nederland, om daarmee de bevolking van West-Papoea zo optimaal mogelijk te ondersteunen. De hulpvraag vanuit West-Papoea wordt daarmee beter in kaart gebracht, kennis wordt gedeeld en fondsenwerving kan door samenwerking krachtiger aangezet worden.

Tot slot is het de eigen ervaring van de SDSP dat het zoeken van samenwerking met het bedrijfsleven een versterkende invloed heeft. Het levert nieuwe ideeën op voor de uitvoering van projecten, en het maakt de organisatie minder afhankelijk van een vaste groep donateurs. In de huidige maatschappij willen mensen en organisaties vaak wel een project ondersteunen, maar zijn langere verbintenissen met specifieke stichtingen vaak minder interessant. Hiermee speelt de SDSP ook in op de behoeften van veel van de jonge, professionele en maatschappelijk gedreven vrijwilligers. Zij werken zelf ook in diverse organisaties en vakgebieden en brengen een verfrissende en eigentijdse aanpak mee. Met name deze groep vrijwilligers zien dat integratie van cultuur, natuur en centraal daarin de mens met zijn eigen economische noden en wensen en behoeften aan educatie en medische zorg met elkaar in verbinding moeten worden gebracht. Alleen dan kunnen de oorspronkelijke bewoners van West-Papoea bouwen aan hun toekomst.

*) Voorheen ook bekend onder de naam Irian Jaya. Deze naam wordt momenteel weer opnieuw gebruikt bij de nieuwe naamgeving van aparte regio’s van het gebied die door de Indonesische regering wordt doorgevoerd.
Drs. W.L. Bronsgeest
1 juli 2007

drs. W.L. Bronsgeest is voorzitter van de SDSP.

Met dank aan Augustinus Rumansara (Asian Development Bank)

Bronnen
[1] BSP Papua, 2004
[2] Presentatie Agustinus Rumansara, Wageningen, februari 2007
[3] Kees Lagerberg, Schuldig zwijgen, De Papua in zijn bestaan bedreigd, november 2005, Uitgeverij IJzer, ISBN-13: 978-90-74328-92
[4] Jaarverslag Nationale Gezondheidsdienst Papoea, november 2003
[5] Jakarta Post, 1 december 2004
[6] Papua dalam Angka, 2004
[7] Indonesia: Resources And Conflict in Papua, ICG Asia Report Nr 39, 13 september 2002, pag 17
[8] https://www.fcx.com/operations/asia.htm
[9] https://www.minesandcommunities.org/Action/press524.htm
[10] https://home.hetnet.nl/~brinkhof1/index.html
[11] https://www.sdsp.nl ‘ projecten ‘ medische projecten ‘ lepra
[12] Waterbedrijf gaat Indonesië helpen, 1 september 2004, NRC Handelsblad, pagina 17
[13] Jaarverslag SDSP 2006
Gepubliceerd op 23 juli 2007 op www.updaid.nl.

 

Bekijk overige publicaties

Nieuwsbrief – juni 2024

Nieuwsbrief – juni 2024

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2023

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2023

Nieuwsbrief – december 2023

Nieuwsbrief – december 2023

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2022

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2022

Report of agroforestry survey Ransiki by Reville Saw

Report of agroforestry survey Ransiki by Reville Saw

End report of the Sawinggrai Sustainable Food Forest project

End report of the Sawinggrai Sustainable Food Forest project

Rapport Duurzaam Bosbeheer in Sawinggrai – SEFA

Rapport Duurzaam Bosbeheer in Sawinggrai – SEFA

Nieuwsbrief – Zomer 2022

Nieuwsbrief – Zomer 2022

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2021

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2021

Nieuwsbrief – September 2021

Nieuwsbrief – September 2021

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2020

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2020

Nieuwsbrief – December 2020

Nieuwsbrief – December 2020

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2019

Jaarverslag & jaarrekening SDSP 2019

Rapport: Sustainable Cacao in West Papua

Rapport: Sustainable Cacao in West Papua

SDSP digitale nieuwsbrieven 2013-2020

SDSP digitale nieuwsbrieven 2013-2020

A Holistic Solution to Papua’s Plastic Pollution

A Holistic Solution to Papua’s Plastic Pollution

Jaarverslag SDSP 2018

Jaarverslag SDSP 2018

Jaarverslag SDSP 2017

Jaarverslag SDSP 2017

Jaarcijfers 2017 in een oogopslag

Jaarcijfers 2017 in een oogopslag

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen op West-Papoea

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen op West-Papoea

Wierum eert ‘witte Papoea’ Freerk Kamma met expositie

Wierum eert ‘witte Papoea’ Freerk Kamma met expositie

Jaarverslag SDSP 2016

Jaarverslag SDSP 2016

A Ripple Effect on Sustainable Water Management  in West Papua

A Ripple Effect on Sustainable Water Management  in West Papua

Paradijsvogels bedreigd

Paradijsvogels bedreigd

Social investment opportunities in the cocoa sector

Social investment opportunities in the cocoa sector

Particuliere hulp Papua werkt

Particuliere hulp Papua werkt

Pushed to the margins – master thesis

Pushed to the margins – master thesis

Jaarverslag SDSP 2015

Jaarverslag SDSP 2015

Verkennend onderzoek – Kansen in Papua Barat

Verkennend onderzoek – Kansen in Papua Barat

De Vogelkop helpen voor het te laat is

De Vogelkop helpen voor het te laat is

Jubileum Nieuwsbrief – Juli 2015

Jubileum Nieuwsbrief – Juli 2015

Jaarverslag SDSP 2014

Jaarverslag SDSP 2014

Nieuwsbrief – Oktober 2014

Nieuwsbrief – Oktober 2014

Vrijwilligers bieden Papua hoop

Vrijwilligers bieden Papua hoop

OneWorld Magazine – juni 2014

OneWorld Magazine – juni 2014

Jaarverslag SDSP 2013

Jaarverslag SDSP 2013

Nieuwsbrief – Mei 2014

Nieuwsbrief – Mei 2014

Presentatie over The First Step afvalproject

Presentatie over The First Step afvalproject

Nieuwsbrief 35 – Aug. 2013

Nieuwsbrief 35 – Aug. 2013

Jaarverslag SDSP 2012

Jaarverslag SDSP 2012

Kunstverkoop op een eerlijke manier

Kunstverkoop op een eerlijke manier

Nieuwsbrief 34 – Dec. 2012

Nieuwsbrief 34 – Dec. 2012

Positie Papoea’s resulteert in hoge kindersterfte

Positie Papoea’s resulteert in hoge kindersterfte

Achtentachtig prachtige vissen

Achtentachtig prachtige vissen

Nieuwsbrief 33 – Juni 2012

Nieuwsbrief 33 – Juni 2012

West-Papoea alert

West-Papoea alert

Jaarverslag SDSP 2011

Jaarverslag SDSP 2011

Nieuwsbrief 32 – Oktober 2011

Nieuwsbrief 32 – Oktober 2011

Jaarverslag SDSP 2010

Jaarverslag SDSP 2010

Nieuwsbrief 31 – Februari 2011

Nieuwsbrief 31 – Februari 2011

Boekje ‘Non-stop in de Vogelkop’

Boekje ‘Non-stop in de Vogelkop’

Nieuwsbrief 29 – Mei 2010

Nieuwsbrief 29 – Mei 2010

Jaarverslagen t/m 2009

Jaarverslagen t/m 2009

Nieuwsbrief 28 – December 2009

Nieuwsbrief 28 – December 2009

Nieuwsbrief 27 – September 2009

Nieuwsbrief 27 – September 2009

Kindersterfte in West-Papoea – VVKV

Kindersterfte in West-Papoea – VVKV

Nieuwsbrief 26 – Juni 2009

Nieuwsbrief 26 – Juni 2009

Nieuwsbrief 23 – November 2008

Nieuwsbrief 23 – November 2008

Nieuwsbrief 22 – Juni 2008

Nieuwsbrief 22 – Juni 2008

Nieuwsbrief 21 – December 2007

Nieuwsbrief 21 – December 2007

Intentieverklaring Papoea organisaties

Intentieverklaring Papoea organisaties

West-Papoea: worsteling met natuur, economie en gezondheid

West-Papoea: worsteling met natuur, economie en gezondheid

Nieuwsbrief 20 – April 2007

Nieuwsbrief 20 – April 2007

Nieuwsbrief 19 – December 2006

Nieuwsbrief 19 – December 2006

Nieuwsbrief 17 – September 2006

Nieuwsbrief 17 – September 2006

Nieuwsbrief 16 – Maart 2006

Nieuwsbrief 16 – Maart 2006

Nieuwsbrief 15 – December 2005

Nieuwsbrief 15 – December 2005

Nieuwsbrief 13 – Mei 2005

Nieuwsbrief 13 – Mei 2005

HIV/AIDS prevention in Indonesia and Papua

HIV/AIDS prevention in Indonesia and Papua

Nieuwsbrief 11 – Mei 2004

Nieuwsbrief 11 – Mei 2004

Niet betaalde pensioenen

Niet betaalde pensioenen

Opschudden die ontwikkelingssamenwerking!

Opschudden die ontwikkelingssamenwerking!

Effectieve ontwikkelingshulp aan Papua Barat

Effectieve ontwikkelingshulp aan Papua Barat

Eco-toerisme Manokwari

Eco-toerisme Manokwari

Kerkklok verhuist naar Manokwari

Kerkklok verhuist naar Manokwari