Klik hier om het artikel als pdf te bekijken of te downloaden of lees het artikel hieronder.
De Vogelkop helpen voor het te laat is
Trouw – 28 juli 2015
Door Joop Bouma
Een Nederlandse stichting wil op het schiereiland De Vogelkop in West-Papua met Nederlandse bedrijven een omvangrijk hulpplan opzetten om het gebied duurzaam te ontwikkelen.
Leo de Zeeuw uit Doorn is een doordouwer. De stichting Duurzame Samenleving Papua Barat (SDSP), die hij ruim 20 jaar terug oprichtte, werkt aan een investeringsplan dat haast een maatje te groot lijkt voor een bescheiden Nederlandse vrijwilligersorganisatie. Maar De Zeeuw en zijn medebestuursleden zetten door. Nu de regering in Jakarta West-Papua steeds meer lijkt te ontdekken als een regio waar geld is te verdienen, wil de SDSP alles op alles zetten om vooral de plaatselijke bevolking van de economische voorspoed te laten profiteren.
De Zeeuw: “West-Papua is lange tijd moeilijk toegankelijk geweest. Tot in de jaren negentig moest je zelfs speciale toestemming hebben om in het gebied te reizen. Dat is veranderd, ook nu, onder de nieuwe president Joko Widodo. West-Papua is rijk aan grondstoffen. Er liggen veel kansen en mogelijkheden, ook voor visserij, toerisme, bos-, land- en tuinbouw. Maar het ontbreekt aan een integraal plan en een effectieve samenwerking voor een duurzame ontwikkeling. Wij hopen in Nederland bedrijven te vinden die ons willen steunen.”
De Zeeuw kent de streek. Hij zette er in zijn jonge jaren, destijds nog onder Nederlands gouvernement, een bosbouwproject op.
Winst naar Java
De stichting SDSP wil voorkomen dat opbrengsten van de bodemschatten in West-Papua, straks wegvloeien naar de bestuurlijke en economische centra van het ontwikkelde West- Indonesië, dat al goed is voor tachtig procent van het bruto nationaal product.
De Zeeuw: “Wij vinden dat de mensen op West-Papua moeten kunnen meeprofiteren van die kansen. En die ontwikkeling moet ook op een verantwoorde en duurzame manier gebeuren. West-Papua staat op het punt om geëxploiteerd te worden. Er zijn al concessies en exploitaties, er is interesse van grote olie- en mijnbouwbedrijven. Dat is niet tegen te houden. Maar tegelijk zien wij het als onze opdracht om een van de laatste oerbossen, veertig miljoen hectare groot, voor het nageslacht te behouden.”
Drents waterbedrijf
Dat is het plan. Het is wel wat anders dan het slaan van waterputten, het opzetten van een bibliotheek of het bouwen van een kindertehuis. Dit is veel omvangrijker. Maar volgens De Zeeuw heeft zijn organisatie voldoende ervaring in West-Papua, ook met grotere projecten. Zo heeft de stichting jaren geleden het Waterleidingbedrijf Midden-Drenthe in contact gebracht met burgemeesters van een aantal steden in West-Papua. Het Drentse waterbedrijf heeft nadien het drinkwatersysteem in enkele plaatsen, waaronder de stad Sorong, op orde gebracht.
Het opzetten van een heel masterplan voor de regio vanuit Nederland vergt inventiviteit én veel hulp van overheden en het bedrijfsleven. De stichting SDSP heeft het Nederlandse ingenieursbureau Witteveen+Bos bereid gekregen om mee te werken aan het plan voor het gebied van De Vogelkop, een schiereiland in het westen van Nieuw-Guinea, in de provincie West-Papua.
Om een werkbaar plan te maken, is veel geld nodig: drie tot vijf ton. De Zeeuw hoopt dat de Nederlandse en Indonesische overheden willen bijdragen. Nederland geeft bilaterale hulp aan Indonesië, omdat er een speciale band is met het land. In 1607 al stond de eilandengroep onder Nederlands bestuur, ook het oostelijk gelegen West-Papua. In 1962 kwam er een gedwongen einde aan de relatie.
In De Vogelkop op West-Papua voelen de bewoners nog altijd een band met Nederland, zegt voorzitter Wouter Bronsgeest van de stichting Duurzame Samenleving Papua Barat. “In de dorpen wordt Sinterklaas gevierd en tijdens voetbalkampioenschappen wordt er gejuicht voor het Nederlands elftal.”
Volgens Bronsgeest worden de bilaterale hulpfondsen uit Nederland onvoldoende benut. Het geld komt in ieder geval volgens hem niet in West-Papua terecht. “We moeten nu voluit inzetten op een duurzame ontwikkelingsstrategie. Nu kan het nog. Over tien jaar is het te laat en is de situatie onomkeerbaar. Als wij onze kennis van het gebied gebruiken om bedrijven en andere partijen te interesseren in projecten, kunnen we de Nederlandse ambassade mogelijk ook interesseren om ontwikkelingshulp in te zetten voor die projecten.”
Indonesië heeft zelf ook plannen voor het gebied, maar die zullen er volgens hem toe leiden dat de economische winsten niet in de regio zullen worden geïnvesteerd. Bestuurslid De Zeeuw: “Om de biodiversiteit in deze regio te redden, de zeer hoge kindersterfte terug te dringen en een duurzame opbouw van de economie te realiseren, is een samenhangende aanpak nodig door overheid, organisaties, bedrijfsleven, kerken en hulpverleners.”
Masterplan
Binnenkort reist een Nederlandse onderzoeker op kosten van stichting SDSP naar De Vogelkop om de kansen voor een masterplan te peilen. Afgelopen april is er in Nederland een eerste bijeenkomst georganiseerd voor geïnteresseerde bedrijven. Ook een vertegenwoordiger van het ministerie van buitenlandse zaken was daarbij. Volgens De Zeeuw heeft De Vogelkop een grote potentie en is een duurzaam ontwikkelingsplan kansrijk.
