Een grote kloof kom je niet over met kleine sprongetjes!
door Leo de Zeeuw
Mijn bijdrage aan deze columnserie kan ik niet anders dan in mineur beginnen met een citaat uit het reisverslag van H.F. Tilleman van bijna honderd jaar geleden:
“Het schijnt dat het Nederlandse gouvernement geen voldoende gelden beschikbaar wil stellen voor de zorg buiten Java. Ligt dit aan het stelsel, het systeem? Komt dit doordat de regering niet behoorlijk wordt voorgelicht en op de vingers getikt?”
Bijna tachtig jaar leefde ik in die genoemde honderd jaar. De laatste twintig jaar hield ik me door de SDSP min of meer bezig met de problematiek van de 40 miljoen hectare biodiversiteit (en haar bewoners) die Papua (nog) rijk is. Mijn conclusie is dat er bijna niets ten goede veranderd is in de afgelopen eeuw.
De Nederlandse overheid die 300 jaar lang te kort schoot is opgevolgd door een Indonesische overheid met dezelfde instelling. Nog steeds komt bilateraal geld uit Nederland nauwelijks in Papua terecht. De overlevingskansen in de binnenlanden blijven zeer laag. Door wendingen in de politiek vertrekken vrijwel alle hulpverleners weer en wat de plaatselijke bewoners rest is het bewustzijn dat het leven op z’n zachtst gezegd “beter” kan.
Hierbij komt dat de Indonesische overheid de bijdrage van Papua aan het nationaal inkomen onvoldoende benut. Met deskundige hulp kan de sociaaleconomische positie van de kansarmen verbeterd worden en daarmee het bestuur en een duurzame economie, maar dit gebeurt niet. Plaatselijke bewoners worden tweederangs burgers en lijden onder de praktijken van de transmigranten uit de rest van Indonesië. Van dit alles komt niets naar buiten omdat journalisten en internationale hulporganisaties nog steeds worden geweerd. Opbouwende kritiek is hierdoor niet of nauwelijks mogelijk.
Gezien bovenstaande redden we Papua, een van de laatste groene longen ter wereld, naar mijn mening alleen door alle kennis en kunde op gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) uit de kast te trekken. Het verbeteren van de overlevingskansen van de plaatselijke bevolking en het beheersbaar exploiteren van grondstoffen kan echter alleen door een integrale aanpak. Overheid, maatschappelijk verantwoord ondernemende organisaties, kerken en hulpverleners moeten gezamenlijk tot plannen en uitvoering daarvan komen.
De SDSP werkt aan deze integrale aanpak. We moeten daarbij voluit inzetten op een duurzame ontwikkelingsstrategie. Over 10 jaar is het te laat en de situatie onomkeerbaar. De vraag voor Papua/Indonesië moet natuurlijk zijn hoe de “roofbouw” zoveel en snel mogelijk wordt voorkomen. Onze visie is dat we met het MVO-bedrijfsleven het grootste effect kunnen bereiken. Deze stap hebben we gezet door maatschappelijk en economisch voortschrijdend inzicht en veranderde politieke omstandigheden. Daarbij is ons motto leidend: “Denk groot, begin klein en maak de gestelde doelstellingen waar”. We willen geen ‘symptoomoplossers’ zijn en geven geen vis, maar een vishaak.
Daarom willen wij met Ingenieurs- en Adviesbureau Witteveen en Bos eind april samen met een tiental andere MVO-bedrijven een bedrijvendag organiseren. Ons doel is om met behulp van economische dragers en de inzet van de Indonesische en Nederlandse overheden te komen tot een pilot masterplan voor een gebiedsontwikkeling in West-Papua. Met een doordacht plan voorkomen we problemen en hoeven we niet als de genoemde ‘symptoomoplosser’ aan de slag.
Westerlingen moeten er daarbij naar mijn mening erg op bedacht blijven dat onze dominerende mentaliteit niet voor onze voeten gaat lopen bij huidige en toekomstige projecten in Papua. Indonesische overheidsfunctionarissen zullen zich mogelijk – zo niet in woord dan toch in daad – gevoelig tonen voor kritiek. Dit vraagt diplomatie en subtiel handelen bij ons opereren. Als ervaringsdeskundige maakt de SDSP daarom graag deel uit van bovengenoemd samenwerkingsverband!
