Drie jaar geleden…
door één van onze vrijwilligers
Het is alweer drie jaar geleden dat ik voor het eerst afreisde naar West Papoea om onderzoek te doen naar de samenhang tussen structureel geweld en kindersterfte voor mijn master thesis. Nu ik op het punt sta om terug te keren is het leuk om terug te kijken naar mijn eerdere ervaringen.
Mijn eerste week in de Vogelkop kan het best worden omschreven als een cultuurshock. Het leven in Sorong is uiteraard anders dan in Amsterdam, maar vooral het feit dat ik opeens compleet op mezelf was aangewezen maakte de eerste paar dagen moeilijk. Gelukkig kon ik me na een paar weken intensief taallessen gevolgd te hebben in Yogyakarta redelijk redden in het Bahasa. De nonnen van het seminari in Sorong waar ik bij verbleef, hielpen me door de lastige periode vlak na aankomst heen en pater Paul en Ton Tromp hielpen me met het opzetten van mijn onderzoek.
Kort na mijn aankomst in West Papoea zat ik al achterop de brommer bij pater Paul om dorpen in de omgeving te bezoeken zodat ik de bevolking kon interviewen. Het duurde even voor ik het vertrouwen van de mensen had gewonnen, maar hier kwam ik voor het eerst in aanraking met wat me echt shockeerde in West Papoea; schrijnend leed. Ik kreeg schokkende verhalen te horen over kindersterfte, armoede, ondervoeding, discriminatie, politiek geweld, gebrek aan onderwijs en medicijnen. Leed kent vele vormen en in Papoea zijn ze bekend met de meesten hiervan.
Mijn onderzoek was gericht op het sluimerende conflict wat ervoor zorgt dat grote delen van de Papoea bevolking nooit de kans zullen krijgen om hun volle potentie te verwezenlijken. In deze blog is er te weinig ruimte om recht te doen aan de zeer gecompliceerde mensenrechtensituatie die niet alleen het staatsgeweld dekt maar ook beïnvloed wordt door landroof, transmigratie, culturele onderdrukking, gebrek aan voorzieningen, inperking van politieke rechten, verdwijningen, de HIV/aids explosie, nalatigheid van de internationale gemeenschap¬ etc. De ellende van de grootschalige schendingen van mensenrechten hebben het eiland sterk getekend. In mijn ervaring is het conflict dat speelt in Papoea het meest naar voren gekomen in de gespannen, neerslachtige sfeer in Sorong en de enorme leegte van de binnenlanden. Nu moet ik erbij zeggen dat ik niet in de gebieden van het gewapend conflict ben geweest en dit nog steeds wordt afgeraden.
Uiteraard heb ik ondanks de ellende ook heel mooie ervaringen opgedaan in West Papoea. Ik ben mee gaan jagen – in een gebied waar dit een strikte mannenaangelegeheid is – tot hilariteit van mijn tolk pater Paul. Mijn leven lang zal ik de combinatie van geweren, pijl en boog en het donkere woud niet vergeten en zeker niet het bulderende gelach toen ik de testikel van een boomkangoeroe op mijn bord terugvond. De mantaroggen, zeepaardjes en wobbegong haai die mijn Papoea duikinstructeur me in Raja Ampat liet zien maakten een onuitwisbare indruk, evenals zijn kracht om het hoofd boven water te houden in de lokale duikindustrie die wordt gedomineerd door Nederlanders en Indonesiërs.
De natuur is onbeschrijfelijk mooi, maar wat me het meest is bijgebleven is de levenslust van de bevolking. Ik heb gezien hoe belangrijk het is dat mensen als Ton Tromp en pater Paul zich inzetten voor de bevolking van West Papoea en dat de SDSP een belangrijke rol speelt in dit geheel.
Na terugkomst heb ik mijn thesis geschreven, waaruit naar voren kwam dat de hoge kindersterfte onder de Papoea bevolking sterk wordt beïnvloed door structureel geweld, waardoor de weg naar gezondheidsinstanties wordt belemmerd. In samenwerking met de SDSP heb ik geprobeerd hier ruchtbaarheid aan te geven door het verslag door te sturen naar verschillende instanties en de media. Ik heb er ook artikelen over geschreven. Toch blijft het heel lastig om aandacht voor de omstandigheden in West Papoea te genereren.
Nu zijn we drie jaar verder. Pater Paul is helaas overleden, een groot gemis voor de gemeenschap in Sorong. Persoonlijk zal ik hem de komende periode in Papoea ook ontzettend missen. Ik ben inmiddels druk bezig met de voorbereidingen en kan niet wachten om in het vliegtuig te stappen voor mijn aankomende reis naar West Papoea.
